Australia (kontynent)

Australia – najmniejszy z kontynentów, jego powierzchnia (wraz z Tasmanią i okolicznymi wyspami) wynosi 7,7 mln km².

Położenie geograficzne

Kontynent australijski leży na półkuli południowej, między 11 i 39 st. szerokości geograficznej południowej i między 113 i 153 st. długości geograficznej wschodniej. Otaczają go dwa oceany: Spokojny (od wschodu) i Indyjski (od zachodu). Nie łączy się z żadnym innym kontynentem.

Warunki geologiczne

Australia wchodziła kiedyś w skład superkontynentu Gondwany. Końcowy kształt (po oderwaniu od Gondwany) nadała jej orogeneza kaledońska, która połączyła dwa najstarsze elementy jej budowy geologicznej, południową i północną tarczę krystaliczną i orogeneza hercyńska, podczas której uległa wypiętrzeniu geosynklina wytworzona w paleozoiku na wschodzie kontynentu. Orogeneza alpejska spowodowała ruchy w obrębie Gór Wododziałowych. Obniżenie poziomu wód oceanu w okresie plejstocenu umożliwiło migrację roślinności, zwierząt i ludzi z północy, a w okresie polodowcowym klimat uległ osuszeniu. Na wschodzie kontynentu znajdują się masywy górskie wypiętrzone w orogenezie hercyńskiej, na zachodzie rozciągają się rozległe wyżyny. Pomiędzy wyżynami i górami rozciągają się niziny a pod nimi znajduje się Wielki Basen Artezyjski. Średnia wysokość kontynentu wynosi 292 m n.p.m. W budowie kontynentu wyróżnia się:

Od północnego-wschodu Australię otacza Wielka Rafa Koralowa (długości ponad 2000 km).
Na obszarze Australii występuje 6 dużych obszarów pustynnych lub półpustynnych:

Australijskie rekordy

Największa depresja: jezioro Eyre – 12 m p.p.m.
Najwyższe wzniesienie: Góra Kościuszki – 2228 m n.p.m.
Największy basen jeziorny: jezioro Eyre – 9,5 tys km², zasolenie zmienne w zależności od ilości wody od poniżej 50 do powyżej 300 ‰
Największy basen artezyjski: Wielki Basen Artezyjski – 1554 km²
Największa rzeka: Murray - Darling — 3490 km dł., przepływ 1000 m³/sek, powierzchnia dorzecza 1070 km²
Najniższe średnie opady roczne (w porównaniu z pozostałymi kontynentami)
Najwyższa notowana temperatura powietrza – 53°C, Cloncurry, 187 m n.p.m., 16 styczeń 1889
Najniższa notowana temperatura powietrza – (–22°C), Charlotte Pass, 1755 m n.p.m., 29 czerwiec 1994

Jeziora

Linia brzegowa

Linia brzegowa liczy 25 760 km:

Ocean Indyjski

Ocean Spokojny

Wyspy i półwyspy

Klimat

Australia leży w zasięgu trzech stref klimatycznych:

podrównikowej (półwysep Jork, Ziemia Tasmana i Ziemia Arnhema)
zwrotnikowej (większa część kontynentu)
podzwrotnikowej (klimat morski, południowe krańce Australii i Tasmania)

Flora

Australia z Tasmanią tworzy odrębne florystyczne państwo australijskie. 75% roślin tego obszaru to endemity. Wynika to z długotrwałej izolacji geograficznej. Florystycznie można Australię z Tasmanią podzielić na 3 obszary florystyczne:

północno-wschodnioaustralijski - 4 endemiczne rodziny, 200 endemicznych rodzajów

prowincja północnoaustralijska
prowincja queenslandzka
prowincja południowo-wschodnioaustralijska
prowincja tasmańska - 1 endemiczna rodzina i 13 endemicznych rodzajów

południowo-zachodnioaustralijski - 4 endemiczne rodziny
centralnoaustralijski (Eremea) - 85 endemicznych rodzajów

Fauna

Do najlepiej znanych zwierząt australijskich należą endemiczne ssaki, uznawane za pierwotne z racji cech, które łączą je z gadami. Mowa o jajorodnych stekowcach, których odkrycie stalo się ongiś prawdziwą sensacją naukową. Nie mniej interesującą grupą są torbacze, przy czym te nie są ograniczone do krainy australijskiej, bowiem występują też w Ameryce Południowej.
w przygotowaniu

Kontynenty