Arnhem, (
niem. Arnheim), miasto we wschodniej
Holandii nad
Dolnym Renem, stolica prowincji Geldria. Mieszka w nim 138 tysięcy ludzi (dane z 2000 roku). Miasto jest ośrodkiem przemysłu
chemicznego (zakłady koncernu Akzo), są tam też zakłady przemysłu stoczniowego, metalowego, elektrycznego, skórzanego i włókienniczego oraz kilka szkół wyższych (m.in. leśnictwa, teatralna, Akademia Sztuk Pięknych).
Historia
Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z 899 roku. Prawa miejskie Arnhem uzyskało w 1233, a od 1440 roku było członkiem
Hanzy. W średniowieczu kilkakrotnie było siedzibą hrabiów Geldrii. W XV wieku miało około 4000 mieszkańców. W roku 1473
miasto zdobył książę burgundzki Karol Śmiały, a w roku 1502 tego samego dokonał arcyksiążę austriacki Filip I Piękny.
W trakcie panowania cesarza
Karola V Arnhem stało się głównym miastem Geldrii. Od roku 1585 należało do Republiki Zjednoczonych Prowincji. Później dwukrotnie przechodziło pod francuskie panowanie (1672-1674 i 1795-1813). Do roku 1829 było twierdzą.
Miasto jest najbardziej znane z bitwy jaka rozegrała się w nim i jego okolicach podczas
II wojny światowej. W ramach
operacji Market Garden (16-26 września 1944) pod Arnhem wylądowała brytyjska 1 Dywizja Powietrznodesantowa (później wsparta polską
1 Samodzielną Brygadą Spadochronową). Desant nadział się na dwie odpoczywające w okolicy dywizje pancerne
Waffen-SS. W wyniku walk
alianci ponieśli klęskę (brytyjska dywizja w zasadzie przestała istnieć), a miasto zostało prawie całkowicie zniszczone.
Zabytki
- Kościoły:
- Św. Walpurgii z 1422 roku,
- Św. Euzebiusza z drugiej połowy XV wieku.
- Ratusz, zbudowany około 1540 roku
Poza tym niedaleko Arnhem znajdują się dwa parki narodowe:
- Veluzoom, który założono w 1930 roku (jest on najstarszym parkiem narodowym Holandii
i
- Hoge Veluwe, w którym (a dokładniej w Otterloo) znajduje się muzeum malarstwa Kröller-Möller i galeria sztuki nowoczesnej w plenerze.
Sławni mieszkańcy
W Arnhem urodził się fizyk
Hendrik Lorentz.