Arbeit macht Frei - (niem. praca czyni wolnym) - niemieckie powiedzenie ludowe powiązane z protestancką etyką pracy.
W latach trzydziestych XX wieku używane przez propagandę nazistowską w Niemczech w programach zwalczania bezrobocia.
Na rozkaz generała SS Theodora Eicke wykorzystane przy bramach wejściowych do kilku niemieckich obozów koncentracyjnych (Auschwitz, Dachau, Gross-Rosen, Sachsenhausen, Theresienstadt), zwłaszcza będących również obozami wyniszczającej, niewolniczej pracy. Więźniowie codziennie widzieli ten napis wychodząc rano do pracy w komandach i wracając wieczorem do obozu.
Na szyderczą ironię tych haseł, sugerujących możliwość wydostania się z obozów dzięki rzetelnej i ofiarnej pracy, więźniowie w Auschwitz odpowiadali po kryjomu równie ironicznym dwuwierszem:
- Arbeit macht frei (praca czyni wolnym)
- durch Krematorium Nummer drei (przez krematorium numer trzy)
W Auschwitz napis nad bramą był wykonany na polecenie Niemców przez mieszkającego w okolicy rzemieślnika. Więźniowie zmontowali go wadliwie, naumyślnie odwracając literę 'b' do góry nogami, co stanowiło akt oporu względem głoszonego na bramie hasła.