płk.
Antoni Szacki (
pseudonim Bohun - Dąbrowski) (1902-1992)
urodził się w Wilnie
1 marca 1902. Pochodził z rodziny inteligenckiej. Za udział ojca w ruchu rewolucyjnym 1905 r. cała rodzina zesłana została do
Tomska na Syberii. Tam przebywała do 1910 r. (w którym zmarł ojciec Szackiego). Następnie przenieśli się do
Charkowa, gdzie Szacki uczęszczał do gimnazjum. Tam też przeżył okres rewolucji bolszewickiej i wojny domowej.
W 1919 r. powrócił do Warszawy i wstąpił na ochotnika do wojska. Otrzymał przydział do
1 Pułku Ułanów Krechowieckich. W czasie
kampanii 1920 r. został ranny i dostał się do niewoli bolszewickiej, z której został uwolniony dopiero po podpisaniu
pokoju ryskiego.
W 1924 r. wstąpił do Szkoły Podchorążych w Warszawie. Jako jej uczeń brał udział w walkach w
maju 1926 r. przeciwko zbuntowanym oddziałom Piłsudskiego. Został w ich trakcie ranny. W 1927 r. otrzymał stopień porucznika i został skierowany do 76 pp w Grodnie, w którym służył do 1939 r. Prawdopodobnie już w 1934 r. został członkiem
ONR.
Na początku
kampanii wrześniowej trafił do sztabu
Armii "Prusy". Po jej rozbiciu przez Niemcy znalazł się we Lwowie. Tutaj został wzięty do niewoli niemieckiej, z której zbiegł i przedostał się do Krakowa. Ostatecznie osiadł w Zagnańsku.
W 1940 r. wstąpił do
Związku Jaszczurczego a następnie
Narodowych Sił Zbrojnych. Pełnił funkcję szefa sztabu Okręgu V - Kielce NSZ. Od sierpnia 1944 dowódca
Brygady Świętokrzyskiej NSZ. Pod jego dowództwem 17 stycznia 1945 jednostka ta wycofała sie przed nacierająca Armia Sowiecką z Kielecczyzny przez
Śląsk do
Czech, gdzie 6 maja 1945 wyzwoliła obóz koncentracyjny dla kobiet Holisov k.
Pilzna i połaczyła się armią amerykańską (3 Armia gen.
Pattona)
Po przekształceniu Brygady w kompanie wartownicze (1946) i usunięciu go z funkcji ich dowódcy przebywał w Niemczech do 1949 a następnie we
Francji. Zajął się prowadzeniem gospodarstwa rolnego. W 1950 władze
PRL wystapiły do władz fracuskich z wnioskiem o ekstradycję jego osoby, oskarżając go o kolaborację. Do odrzucenia wniosku przyczyniły się min. świadectwa Żydówek - więźniarek z obozu Holisov, które zaświadczyły przed sądem, że Szacki jako dowódca Brygady Świętokrzyskiej uratował im życie. Po fiasku starań o ekstradycję komuniści podjęli próbę porwania Szackiego przez grupę terrorystów - dywersantów, ale akcja nie powiodła się. W 1956 przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie mieszkał aż do śmierci w dniu 2 lipca 1992 r.
Opublikował tom wspomnień "Byłem dowódcą Brygady Świętokrzyskiej".
linki zewnętrzne:
Strona o Brygadzie Świętokrzyskiej- http://www.czyz.alpha.pl