Andrzej Urbańczyk, urodzony 27 października 1946 roku w
Lublińcu (woj. śląskie), zmarł 7 sierpnia 2001 roku w
Grecji, polski polityk, dziennikarz, publicysta, działacz społeczny.
Absolwent Wydziału Filologicznego
Uniwersytetu Jagiellońskiego (1970) oraz studiów podyplomowych na Akademii Ekonomicznej w
Krakowie w zakresie organizacji i zarządzania (1977). W trakcie studiów brał czynny udział w życiu kulturalnym środowiska studenckiego, m. in. kierował działalnością kluby "Nowy Żaczek", działał w Radzie Uczelnianej
Zrzeszenia Studentów Polskich UJ, należał do grupy założycieli czasopisma
Student (w latach 1968-1972 kierownik działu krajowego).
W roku 1966 rozpoczął karierę dziennikarską jako współpracownik
Polskiego Radia w
Krakowie. W latach 1970-1975 reporter, publicysta i kierownik działu
Echa Krakowa. Od roku 1975 dziennikarz krakowskiego ośrodka
Telewizji Polskiej, publicysta, kierownik redakcji publicystyki oraz autor filmów dokumentalnych. Od 1980 roku redaktor naczelny Ośrodka
Telewizji Polskiej w
Krakowie, odwołany z tej funkcji w trakcie
stanu wojennego, w 1983 roku. Od 1984 roku pracował w miesięczniku
Zdanie, najpierw jako zastępca redaktora naczelnego, a w latach 1989-1990 jako redaktor naczelny. W 1990 roku przez kilka miesięcy pełnił funkcję redaktora naczelnego
Gazety Krakowskiej. W lutym 2000 roku został redaktorem naczelnym
Trybuny.
Prowadził również zajęcia dydaktyczne ze studentami dziennikarstwa i filmoznawstwa na
Uniwersytecie Jagiellońskim i Wyższej Szkole Pedagogicznej w
Krakowie. Na początku lat dziewięćdziesiątych prowadził firmę wydawniczą "BUS" S.C.
Od 1972 roku członek
Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1981 roku delegat na IX Nadzwyczajny Zjazd PZPR. Brał udział w organizacji reformatorskiego "Ruchu 8 Lipca". Delegat na ostatni, XI Zjazd PZPR w styczniu 1990 roku. Współzałożyciel
Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej w 1990 roku, członek jej władz naczelnych. W 1999 roku brał udział w powstaniu
Sojuszu Lewicy Demokratycznej, członek Zarządu Krajowego
SLD.
W latach 1993-2001
poseł na
Sejm II i III kadencji. Pracował w Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu, której był wiceprzewodniczącym. Od 1996 roku rzecznik prasowy Klubu Parlamentarnego
SLD. Wchodził w skład delegacji polskiej do Zgromadzenia Parlamentarnego
Rady Europy.
W latach 1972-1982 członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, od 1977 roku członek Zarządu Głównego, od roku 1980 członek Rady Głównej. Od 1983 roku członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej.
Aktywny uczestnik życia kulturalnego w
Krakowie. Pomysłodawca Krakowskiej Nocy Poetów w 1972 roku. Związany z grupą inicjatorów odbudowy Pomnika Grunwaldzkiego. Współorganizator działalności Klubu Twórców i Działaczy Kultury "Kuźnica". Po reaktywowaniu "Kuźnicy" w 1989 roku wiceprzewodniczący, a od 1993 prezes. W tym samym roku wszedł w skład Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków
Krakowa.
Jego dorobek obejmują publikacje m. in. w
Życiu Literackim,
Przekroju,
Zeszytach Prasoznawczych,
Studencie,
Zdaniu. Autor filmów dokumentalnych
Powrót króla (1976),
Kuchnia godziny dwunastej (1977),
Niedaleko od ziemi (1977). Twórca reportaży i audycji publicystycznych w
Telewizji Polskiej, w latach 1984-1988 współautor cykli
Było, nie minęło oraz
Myślenie ma kolosalną przyszłość. Autor i współautor książek:
Pomnik Grunwaldzki w Krakowie,
Trzech na jednego,
Cyrk Edison,
Wyspiański w krainie filmu.
Zginął śmiercią tragiczną 7 sierpnia 2001 roku w trakcie urlopu w
Grecji w wodach
Morza Jońskiego.