Algieria (
al-Dżazajr, Algierska Republika Ludowo-Demokratyczna -
Al-Dżumhurija al-Dżazajrija asz-Szaabija ad-Dimukratija) – państwo położone w północnej
Afryce nad
Morzem Śródziemnym. Znaczną część obszaru Algierii zajmują pustynie i półpustynie wchodzące w skład
Sahary.
br />
Ustrój polityczny
Algieria zgodnie z konstytucją z 19 listopada 1976 (wielokrotnie nowelizowaną) jest republiką, w której głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na maksymalnie dwie pięcioletnie kadencje. Prezydent mianuje premiera, który stoi na czele rządu.
Dwuizbowy
parlament składa się z izby niższej - Narodowego Zgromadzenia Ludowego oraz izby wyższej - Rady Narodu. W Narodowym Zgromadzeniu Ludowym zasiada 389 deputowanych wybieranych w powszechnych wyborach na 5-letnią kadencję. 1/3 ze 144 członków Rady Narodu jest mianowana przez prezydenta, a 2/3 wybierane przez izbę niższą. Kadencja Rady Narodu wynosi 6 lat, ale konstytucja wymaga, aby połowa składu była wymieniana co 3 lata.
Podział administracyjny: 48 wilai
Stolica:
Algier 1578 tys. mieszkańców (zespół miejski 3816 tys.)
Geografia
Algieria leży w
północnej Afryce nad
Morzem Śródziemnym, między
Marokiem i
Tunezją.
Położenie: 28 00 N, 3 00 E
Powierzchnia całkowita: 2 381 740
km² (powierzchnia wód śródlądowych pomijalna).
Porównania:
Porównanie z
Polską: siedem razy większa od Polski
Porównanie z
Australią: trochę mniejsza niż Australia Zachodnia
Porównanie z
Kanadą: trochę większe niż Nunavut
Porównanie z
Wielką Brytanią: dziesięciokrotnie większa
Porównanie z
USA: ok. 3,5 raza większa od
Teksasu
Granice lądowe: 6 343 km, w tym z poszczególnymi państwami:
Linia brzegowa: 998 km
Morskie długości:
powierzchnia połowów: 32-52 mil morskich
wody należące do kraju: 12 mil morskich
Historia
Rdzenna
berberyjska ludność Algierii przez ostatnie 3000 lat przeważnie znajdowała się pod rządami obcych okupantów. Do czasu przybycia
Arabów w VIII wieku najważniejszymi z nich byli
Fenicjanie (1000 r. p.n.e.) i
Rzymianie (200 r. p.n.e.).
Formalnie będąc częścią
imperium osmańskiego, wybrzeże Algierii było używane przez
piratów jako ich baza. Ten proceder zakończyła
francuska inwazja w 1830, po której nastąpiło zajęcie całego kraju zakończone w 1847 roku. W 1881 Algieria została włączona do Francji jako
terytorium zamorskie; rozpoczął się masowy napływ osadników francuskich. W 1954 wybuchła zbrojne powstanie - wojna o niepodległość Algierii pod kierownictwem Narodowego Frontu Wyzwolenia (FLN). Sytuacje komplikuje odkrycie w 1956 bogatych złóż
ropy naftowej oraz działalność
OAS - francuskiej organizacji terrorystycznej, domagającej się zachowania francuskiej władzy. Na mocy układu z Evian Francja (prezydent
Charles de Gaulle) uznaje niepodległość Algierii.
W niepodległej Algierii socjalistyczny FLN staje się jedyną legalną partią, a urzd prezydenta obejmuje Ben Bella, a po wojskowym zamachu stanu w 1965 - Huari Bumedien. Algieria nacjonalizuje firmy naftowe i przyłącza się do ruchu państw niezzangażowanych. Po śmierci Bumediena w 1978 urząd prezydenta obejmuje Szadli Bendżadid. Nowa, demokratyczna konstytucja, uchwalona w 1989 roku powoduje chaos polityczny. Olbrzymie poparcie społeczne uzyskuje islamistyczny Muzułmański Front Ocalenia (FIS), który w 1990 wygrywa wybory komunalne i regionalne. Po wygranej pierwszej turze wyborów parlamentarnych w 1991 dochodzi do reakcji wojska i zwolenników państwa laickiego: FIS zostaje zdelegalizowany, a wybory unieważnione. W latach 90. poprzedniego wieku dochodziło do masakr ludności cywilnej organizowanych przez islamskich fundamentalistów, ale także spowodowanych przez reakcje władz.
Gospodarka
Algieria należy do eksporterów
ropy naftowej i
gazu ziemnego wydobywanej na
Saharze i transportowanej rurociągami do portów: Arziw, Dżidżili i Bidżaja.
Ponadto wydobycie
fosforytów,
cynku,
ołowiu,
miedzi,
węgla kamiennego,
soli kamiennej,
gipsu,
rtęci (4. miejsce na świecie w wydobyciu),
uranu i rud
żelaza,
Elektrownie opalane ropą i gazem;
elektrownie atomowe.
Przemysł rafineryjny, środków transportu, metalowy, elektroniczny, cementowy i chemiczny; rzemiosło.
Uprawa zbóż, oliwek,
winorośli,
pomarańcz,
mandarynek i
pomidorów.
Hodowla
owiec,
kóz,
wielbłądów,
bydła; rybołówstwo.
Transport samochodowy i kolejowy; żegluga kabotażowa.
Handel z
Francją,
Włochami,
Niemcami,
USA,
Hiszpanią.
- PKB 1950 USD na osobę
- bezrobocie: 28,4%
- 23% ludności poniżej poziomu ubóstwa.
- na osobę przypada 713 kilowatogodzin
- 114 telefonów na 1000 osób
- 16 użytkowników Internetu na 1000 osób.
- 1000 osób na 1 lekarza
- 513 osób na łóżko szpitalne
Ludność
- Przyrost naturalny: 1,28%
- Śmiertelność niemowląt: 32,16 na 1000 żywych narodzin
- Średnia długość życia: 72,74 lat
- Religia: islam
- analfabetyzm: 30%
Aljeeriya